MAKALA YA UCHUMI: BIASHARA YA ASALI KUVUKA MIPAKA YA NCHI

Na: Ferdinand Shayo, Arusha.

Waziri mkuu wa Tanzania Mizengo Pinda akipata maelezo juu ya usindikaji wa asali katika maonyesho ya usindikaji asali yaliyofanyika jijini Arusha hivi karibuni

Mmoja wa wajasiriamali akimuonesha mheshimiwa Pinda asali iliyoweka katika hali ya usalama kwa mlaji

Mheshimiwa Pinda akipata maelezo kutoka kwa wataalamu wa banda la Farm Afrika Radio

Licha ya Tanzania kuwa nchi ya pili  Afrika kwa uzalishaji wa asali na nta,  Ethiopia ikiwa inaongoza kwa ufugaji nyuki na biashara ya mazao ya nyuki bado mazao ya nyuki  kutoka Tanzania yanashindwa kupenya vizuri katika masoko ya kimataifa na soko la dunia kwa ujumla kutokana na kutokidhi viwango vya ubora kimataifa.

Tanzania inazalisha kwa wastani tani za asali 19,000 za asali na tani 1,266 za nta    ikiwa ni uzalishaji  unaotokana na mazao ya nyuki kila mwaka.

Biashara ya bidhaa za nyuki ikiwemo Asali,nta,sumu ya nyuki imekua ikiwakomboa kiuchumi Watanzania wengi ambao wamejikita katika biashara hiyo ikiwemo Wafugaji nyuki,wajasiriamali na wenye viwanda vidogo na vikubwa vya kupakia asali.

Suala la uvunaji wa bidhaa za nyuki ,upakiaji nao ufungashaji umekua ukizua maswali mengi iwapo unakidhi viwango ama la swali ambalo limekua likikwamisha bidhaa nyingi za Tanzania kuingia kwenye soko la dunia.

Asali nyingi ya Tanzania  imekua ikinunuliwa kama malighafi na si bidhaa kamili hilo nalo linachingia kupunguza thamani ya bidhaa hizi muhimu zinazohitajika ulimwenguni kote.Wanaoongeza thamani ya bidhaa hizi wanaweza kunufaika kuliko wafugaji nyuki kwa kuwa wanaziuza kwa bei ya juu kuliko waliyonunulia.

Ziko taarifa kuwa nchi jirani za Kenya wamekua wakinunua asali kutoka Tanzania kama malighafi na kuifungasha ,na kupachikwa uasili wa Kenya jambo ambalo si zuri linatoa tafsiri ya kuwa wako watu wanaokula juu ya migongo ya Watanzania kutokana na Watanzania wenyewe kutojijengea na kujengewa uwezo wa kuongeza thamani ya bidhaa zao.

Wafugaji nyuki na Wajasiriamali wamekua wakifanya juhudi kuhakikisha kuwa wanazingatia ubora katika kuvuna hadi kuifungasha ili bidhaa hizi ziweze kukubalika katika soko lakini bado Wajasiriamali wengi hawajasajili bidhaa zao katika Shirika la viwango la taifa (TBS) jambo linalowanyima fursa ya kuuza bidhaa zao kimataifa na kukuza uchumi.

Suala la usajili wa ubora na viwango limekua haliepukiki hasa katika masoko ya nje kimataifa ,japo wajasiriamali wamekua wakilipiga chenga kwa hapa nchini lakini wanapovuka mipaka ya nchi tumeshuhudia wakitozwa faini na kurudishwa na bidhaa zisizokidhi viwango katika soko la dunia.

Biashara ya bidhaa za nyuki ni biashara nyeti na inayoweza kuliingizia taifa fedha nyingi za kigeni na kuipa heshima hivyo iko haja ya kuhakikisha kuwa bidhaa hizi zinaongezwa ubora na kusajiliwa ili ziweze kuleta tija kwa wafugaji nyuki .

Iko haja ya Watanzania kuacha kufanya kazi kiujanja ujanja na kuhakikisha kuwa wanafuata utaratibu pamoja na kusajili kwani kwa kufanya hivyo watakua wameachana na mbio za sakafuni ambazo huishia ukingoni ,mbio ambazo haziwapi nafasi ya kupenya kwenye masoko ya kimataifa.

Bado ni Wajasiriamali wachache ambao wamesajili bidhaa za nyuki wanazozalisha ukilinganisha na idadi kubwa ya wajasiriamali wanaofanya shughuli hizo jambo hili linatoa picha kamili ya ugumu wa bidhaa hizo kuvuka mipaka ya nchi.

Wiki iliyopita kulifanyika kongamano kubwa linalohusu masuala ya Ufugaji nyuki ambapo wafugaji nyuki na Wafanyabiashara wa bidhaa zinazotokana na bidhaa za nyuki walikutana katika viunga vya jiji la Arusha wakijadili mustakabali wa ufugaji nyuki na jinsi ambavyo unaweza kuleta tija na kukuza uchumi wa wafugaji na nchi husika.

Wafugaji nyuki Ismail Ibrahim mwenyeji wa Singida anayemiliki mizinga 150 anaeleza jinsi ambavyo biashara hiyo imemsaidia kujikomboa kiuchumi na kuondokana na umasikini.

Joackhim Donatus Komba kutoka Ruvuma anasema kuwa biashara hiyo imemsaidia kusomesha familia na kukidhi mahitaji ya familia kama baba ,mbali na kunufaika kiuchumi afya zao zimeimarika kwa kutumia asali ambayo ni dawa ya magonjwa mengi ya tumbo,kuungua.

Wafugaji hao wa nyuki wanakiri kuwa baadhi yao bado hawajasajiliwa na Shirika la viwango nchini TBS jambo ambalo ni kikwazo kwao katika masuala ya kutafuta masoko ya ndani na nje.

Afisa kutoka shirika la viwango nchini TBS ,Injinia Johanes M.Maganga anasema kuwa hadi sasa wamesajili wajasiriamali wanaouza bidhaa za nyuki 33 ,usajili huo unawasaidia kuuza bidhaa zao kwenye maduka makubwa supermarket hadi nje ya mipaka ya nchi.

Injinia Johanes anawashauri wafugaji nyuki na wajasiriamali kuhakikisha kuwa wanasajili bidhaa zao ili waweze kufanya biashara kwa ujasiri na kufanikiwa kiuchumi.

Waziri Mkuu, Mizengo Pinda aliyefungua Kongamano hilo anaeleza kuwa Tanzania inajipanga kuongeza uzalishaji na pato litokanalo na mazao ya nyuki kutoka wastani wa tani 19,000 za asali na tani 1,266 za nta hadi kufikia tani 138,000 za asali na tani 9,200 za nta.

 licha ya kuwa na ardhi nzuri na misitu inayofaa kwa ufugaji nyuki inayokadiriwa kuwa zaidi ya hekta 33.5 milioni, Tanzania inazalisha asilimia saba tu ya uwezo wake wa kuzalisha asali na nta.

“Ni matumaini yangu kuwa sekta binafsi itaungana na Serikali na wadau wengine kutoka nje kuwekeza katika viwanda ili kuongeza, siyo tu uzalishaji wa asali na nta, bali pia ubora wa bidhaa za nyuki unaokidhi viwango vya soko la kimataifa,” alisema Pinda.

Waziri Mkuu aliwaambia washiriki zaidi ya 500 kutoka nchi 44 duniani wa kongamano hilo lililoandaliwa kwa pamoja na Wizara ya Maliasili na Utalii na Shirikisho la Wafuga Nyuki Duniani (Apimondia), kuwa licha ya faida ya kibiashara, mazao ya nyuki ni dawa na kirutubisho muhimu kwenye mwili wa binadamu.

Tanzania ni nchi ya pili Afrika kwa uzalishaji wa asali na nta, nyuma ya Ethiopia kwa ufugaji nyuki na biashara ya mazao ya nyuki.Juhudi nyingi zinapaswa kuwekezwa ili  mazao ya nyuki yazidi kuwa na tija kwa Watanzania.

ferdinandshayo@yahoo.com

0765938008